ಸನಾತನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಬೋಧಕ ಗೀತೆಗಳು

ನಮಗೆ ಭಗವದ್ಗೀತೆ ಗೊತ್ತು. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಂತೆಯೇ ಇನ್ನಿತರ ಕೆಲವು ತಿಳಿವಿನ ಗಣಿಗಳೂ ಇವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಗೀತೆಗಳ ಕಿರು ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ… ಅನು ಗೀತಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧಾನಂತರ ಪಾಂಡವರು ರಾಜ್ಯಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಬೋಧಿಸಿದ ಗೀತೆ ಇದು. ಉದ್ಧವ ಗೀತಾ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಉದ್ಧವ ಗೀತೆಯನ್ನು ಹಂಸ ಗೀತಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ತನ್ನ ಅವತಾರ ಲೀಲೆ ಮುಗಿಸಿ ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಮುನ್ನ ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿ ಉದ್ಧವನಿಗೆ ನೀಡುವ ಬೋಧನೆ […]

ತತ್ ತ್ವಮ್ ಅಸಿ : ಉದ್ಧಾಲಕ ಆರುಣಿ – ಶ್ವೇತಕೇತು ಸಂವಾದ

ಛಾಂದೋಗ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ ನಲ್ಲಿ ಬರುವ ‘ಉದ್ದಾಲಕ – ಶ್ವೇತ ಕೇತು’ ನಡುವಿನ ಸಂವಾದ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಭೌತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಗೋಚರಿಸದ ಆತ್ಮವು ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದೂ. ಮತ್ತು ಆ ತ್ಮವು ನೀನೇ ಆಗಿರುವೆ (ತತ್ ತ್ವಮ್ ಅಸಿ) ಎಂದೂ ತಂದೆಯಾದ ಉದ್ಧಾಲಕ ಆರುಣಿ, ತನ್ನ ಮಗ ಶ್ವೇತಕೇತುವಿಗೆ ವಿವರಿಸುವ ಸಂಭಾಷಣೆ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಉದ್ದಾಲಕ ಆರುಣಿ : ಶ್ವೇತಕೇತು! ಕಿವಿಯಿಂದ ಕೇಳಲಾಗದ್ದನ್ನು ಯಾವುದರ ಮೂಲಕ ಕೇಳಬಹುದೋ, ಕಣ್ಣಿಂದ ನೋಡಲಾಗದ್ದನ್ನು ಯಾವುದರ ಮೂಲಕ ನೋಡಬಹುದೋ, ಅರಿವಿಗೆ ನಿಲುಕದ್ದನ್ನು ಯಾವುದರ ಮೂಲಕ […]

ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಮೊದಲು ಅದೂ ಇರಲಿಲ್ಲ… ಇದೂ ಇರಲಿಲ್ಲ : ನಾಸದೀಯ ಸೂಕ್ತದಿಂದ ಒಂದು ಪದ್ಯ

ನಾಸದೀಯ ಸೂಕ್ತ, ಋಗ್ವೇದದ ಹತ್ತನೆಯ ಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತವಾಗಿರುವ ಒಂದುನೂರ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಸೂಕ್ತ. ಈ ಸೂಕ್ತ ಪರತತ್ತ್ವಾನ್ವೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿ ತನ್ನ ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲಿ ನ ಅಸತ್ ಇತ್ಯಾದಿ ನಿಷೇಧ ರೂಪದ ಪ್ರಾರಂಭವುಳ್ಳದ್ದಾಗಿ ನಾಸದೀಯ ಸೂಕ್ತವೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಏಕೈಕವಾಗಿರುವ ಪರಾತ್ಪರ ವಸ್ತುವೇ ತತ್ತ್ವವಾಗಿದ್ದಿರಬಹುದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಈ ಸೂಕ್ತ ಕಡೆಯ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪರಮೇಷ್ಠೀ ಎಂಬ ಹೆಸರುಳ್ಳ ಪ್ರಜಾಪತಿಯೇ ಈ ಸೂಕ್ತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಋಷಿ. ಇದರಲ್ಲಿ ಆಕಾಶಾದಿಗಳ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿ ಪ್ರಳಯ ಮುಂತಾದವುಗಳ ವಿಚಾರವಿರುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳ ಕರ್ತೃವಾದ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ದೇವತೆಯೆಂದು ಸಾಯಣ ಭಾಷ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿವರಣೆ […]

ವಿವೇಕಾನಂದರ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಗೀತೆ; ಕುವೆಂಪು ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ…

ವಿವೇಕಾನಂದರ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಗೀತೆಯನ್ನು ಕುವೆಂಪು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕುವೆಂಪು, ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಂಪರೆಯ ವಿಚಾರಧಾರೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಸ್ವತಃ ದಾರ್ಶನಿಕರೂ ಆಗಿದ್ದ ಕುವೆಂಪು, ಈ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯಸೃಷ್ಟಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರಕಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮೂಲದಷ್ಟೇ, ಕಂಪನವನ್ನೂ ಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವ ‘ಸಂನ್ಯಾಸಿ ಗೀತೆ’ಯ ಈ ಅನುವಾದ, ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಚೈತನ್ಯ ನೀಡುವುದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ…. ಏಳು, ಮೇಲೇಳೇಳು ಸಾಧುವೆ, ಹಾಡು ಚಾಗಿಯ ಹಾಡನು; ಹಾಡಿನಿಂದೆಚ್ಚರಿಸು ಮಲಗಿಹ ನಮ್ಮ ಈ ತಾಯ್ನಾಡನು! ||ಪ|| ದೂರದಡವಿಯೊಳೆಲ್ಲಿ ಲೌಕಿಕ ವಿಷಯ ವಾಸನೆ ಮುಟ್ಟದೋ, ಎಲ್ಲಿ ಗಿರಿ ಗುಹೆ […]

ರಾವಣನು ಲಕ್ಷ್ಮಣನಿಗೆ ಬೋಧಿಸಿದ 5 ಸಂಗತಿಗಳು

ಲಂಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಯುದ್ಧ ನಡೆದು ರಾವಣ ರಾಮಬಾಣಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿ ಧರೆಗುರುಳಿದ. ಅವನು ಇನ್ನೂ ಮರಣಶಯ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗ ರಾಮ, “ಲಕ್ಷ್ಮಣಾ, ರಾವಣ ಮಹಾ ಪಂಡಿತ. ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಅನುಭವದಿಂದ ಅಪಾರ ಜ್ಞಾನ ಗಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಬಳಿ ಹೋಗಿ, ಅವನ ಅಂತಿಮ ಬೋಧನೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಬಾ” ಅನ್ನುತ್ತಾನೆ. ಅದರಂತೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ರಾವಣನ ಪಾದದ ಬಳಿ ನಿಂತು, ರಾವಣನ ಬೋಧನೆಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿ, ಹೃದ್ಗತ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣನು ರಾವಣನಿಂದ ಪಡೆದ 5 ಬೋಧನೆಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ. ಶುಭಸ್ಯ ಶೀಘ್ರಂ ದೃಢತೆ ಮುಖ್ಯ ಯಾವ ಶತ್ರುವೂ ದುರ್ಬಲನಲ್ಲ […]

ಗೀತಗೋವಿಂದ : ಹೃದಯವಂತರ ಭಗವದ್ಗೀತೆ

ಗೀತ ಗೋವಿಂದದ ಕೃಷ್ಣ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಕೃಷ್ಣನಾಗಿದ್ದ. ಅವನು ಎಲ್ಲರ ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ಕೈ ಹಾಕಿ ನಡೆಯಬಲ್ಲ ಸಖನಾಗಿದ್ದ. ಅವನು ಕಣ್ಣು – ಹೃದಯಗಳ ಅಳತೆ ಮೀರಿದ ವಿಶ್ವರೂಪಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗೋಪಬಾಲನೂ ರಾಧಾ ಲೋಲನೂ ಆಗಿದ್ದ. ಇಂಥಾ ಕೃಷ್ಣನಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಜಗತ್ತನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗತೊಡಗಿದಾಗಲೇ ಸಮಾಜ ತನ್ನ ಸಂಕುಚಿತ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಮಗ್ಗಲು ಬದಲಿಸಿದ್ದು. ಮೌಲಿಕವಾದ ಒಂದು ಕೃತಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಎಷ್ಟೆಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಗೀತಗೋವಿಂದ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಉದಾಹರಣೆ. 12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಗಿಹೋದ […]

ಕುವೆಂಪು : ವಿಶ್ವಮಾನವ ಸಂದೇಶ ~ ಪಂಚಮಂತ್ರ, ಸಪ್ತಸೂತ್ರ

ಇಂದು (ಡಿ.29) ‘ದಾರ್ಶನಿಕ ಕವಿ’ ಕುವೆಂಪು (ಕೆ.ವಿ. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ) ಜನ್ಮದಿನ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕಾಣ್ಕೆಯನ್ನೂ ವೈಚಾರಿಕತೆಯನ್ನೂ ಬಿತ್ತಿದ ಮಹಾಚೇತನ ಕುವೆಂಪು ಅಪ್ಪಟ ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಜೀವಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ರೂಪಿಸಿದ ‘ವಿಶ್ವಮಾನವ ಸಂದೇಶ ‘ ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ… ಅವರು ರೂಪಿಸಿದ ‘ವಿಶ್ವಮಾನವ ಸಂದೇಶ ‘ ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ… “ಮರ್ತ್ಯಜೀವನದ ತಾಟಸ್ಥ್ಯಮ೦ ಕಡೆಕಡೆದು ಶ್ರದ್ಧೆ ಸ೦ದೇಹಗಳನಿರದೆ ಹೊಡೆದೆಬ್ಬಿಸುವ, ಮೇಣ್ ಜನತೆ ಜನತೆಯೊಳ್ ಪಕ್ಷಪಕ್ಷ೦ಗಳ೦ ಕೆರಳಿಸುವ ಶತಶತ ಮತ೦ಗಳ೦ ತಾಮಲ್ಲಿ ರಾರಾಜಿಸಿದುವಗ್ನಿವರ್ಣದ ವೃಕ೦ಗಳೋಲ್, ಜೋಲ್ವ ಜಿಹ್ವೆಯೊಳತಿ ಭಯಾನಕ೦-!” ಅಭಿಷೇಕ ವಿರಾಡ್ ದರ್ಶನ೦ […]

ವಿಜ್ಞಾತಮ್ ಅವಿಜಾನತಾಂ : ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ #19

“ಅರಿಯುವವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿಯದು, ಅರಿವಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿದಿದೆ” ಅನ್ನುತ್ತದೆ ಕೇನೋಪನಿಷತ್ತು. ಅವಿಜ್ಞಾತಮ್ ವಿಜಾನತಾಂ, ವಿಜ್ಞಾತಮ್ ಅವಿಜಾನತಾಂ || ಕೇನೋಪನಿಷತ್ || “ಅರಿಯುವವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿಯದು, ಅರಿವಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿದಿದೆ” ಇಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಎಂದರೆ ವಿಷಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವಂಥ ಅರಿವು ಎಂದು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹಾಗಾದರೆ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು ಹೇಗೆ? ಉಪನಿಷತ್ತು ಹೇಳುತ್ತದೆ; “ನಮ್ಮ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಎಲ್ಲ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವುದು ಆತ್ಮ. ಎಲ್ಲ ಮಾನಸಿಕ ಅಲೆಗಳನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲ, ಬೆಳಗುವ ಚೈತನ್ಯಶಕ್ತಿಯಾದ ಅದು, ಆ ಎಲ್ಲ ಚಿಂತನಾಲಹರಿಗಳಲ್ಲೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆ. […]

ಅಹಂಕಾರದ ಜ್ವರ ಇಳಿಸುವ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಸಹವಾಸ : ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ #17

ನಮ್ಮ ವಿದ್ವತ್ತಿನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ನಮಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ವಾಂಸರಾದರೊಡನೆ ತುಲನೆ ಮಾಡಿದಾಗ ನಾವೆಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕವರು, ನಾವು ಓದುವುದು ಇನ್ನೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವ ಅರಿವು ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಆ ಅರಿವು ಮುಂದಿನ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗುತ್ತದೆ : ಭರ್ತೃಹರಿ | ಬೆಳಗಿನ ಹೊಳಹು ಯದಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಜ್ಞೋsಹಂ ದ್ವಿಪ ಇವ ಮದಾಂಧಃ ಸಮಭವಂ – ತದಾ ಸರ್ವಜ್ಞೋsಸ್ಮೀತ್ಯ ಭವದಲಿಪ್ತಂ ಮಮ ಮನಃ | ಯದಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಕಿಂಚಿತ್ ಬುಧ ಜನ ಸಕಾಶಾದವಗತಮ್ ತದಾ ಮೂರ್ಖೋಸ್ಮೀತಿ ಜ್ವರ ಇವ ಮದೋಂ ಮೇ ವ್ಯಪಗತಃ ||ನೀತಿಶತಕ || […]