ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸಂಯಮಿಗಳಾಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಭಾಗವತ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಯಾವಂತೋ ವಿಷಯಾಃ ಪ್ರೇಷ್ಠಾಸ್ತ್ರಿಲೋಕ್ಯಾಮಜಿತೇಂದ್ರಿಯಂ | ಸ ಶಕ್ನುವಂತಿತೇ ಸರ್ವೇ ಪ್ರತಿ ಪೂರಯಿತುಂ ನೃಪ || ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ || ಅರ್ಥ: ಸುಖ ಸಾಧನಗಳಾದ ವಿಷಯಗಳು ಸಮಸ್ತ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟಿವೆಯೋ ಅವೆಲ್ಲ ಒಟ್ಟಾದರೂ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ತೃಪ್ತಿ ಪಡಿಸಲಾರವು. ತಾತ್ಪರ್ಯ: ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳು ಇವೆ. ಕಣ್ಣು, ಕಿವಿ, ನಾಲಿಗೆ, ಮೂಗು ಹಾಗೂ ಚರ್ಮ -ಇವು ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳು. ಈ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸೆಳೆತ ಅಸಾಧಾರಣವಾದದ್ದು. ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸೆಳೆತವು ತುಂಬಾ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದದ್ದು. […]

ನಮಗೆ ಭಗವದ್ಗೀತೆ ಗೊತ್ತು. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಂತೆಯೇ ಇನ್ನಿತರ ಕೆಲವು ತಿಳಿವಿನ ಗಣಿಗಳೂ ಇವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಗೀತೆಗಳ ಕಿರು ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ… ಅನು ಗೀತಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧಾನಂತರ ಪಾಂಡವರು ರಾಜ್ಯಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಬೋಧಿಸಿದ ಗೀತೆ ಇದು. ಉದ್ಧವ ಗೀತಾ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಉದ್ಧವ ಗೀತೆಯನ್ನು ಹಂಸ ಗೀತಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ತನ್ನ ಅವತಾರ ಲೀಲೆ ಮುಗಿಸಿ ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಮುನ್ನ ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿ ಉದ್ಧವನಿಗೆ ನೀಡುವ ಬೋಧನೆ […]

ಗೀತ ಗೋವಿಂದದ ಕೃಷ್ಣ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರ ಕೃಷ್ಣನಾಗಿದ್ದ. ಅವನು ಎಲ್ಲರ ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ಕೈ ಹಾಕಿ ನಡೆಯಬಲ್ಲ ಸಖನಾಗಿದ್ದ. ಅವನು ಕಣ್ಣು – ಹೃದಯಗಳ ಅಳತೆ ಮೀರಿದ ವಿಶ್ವರೂಪಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗೋಪಬಾಲನೂ ರಾಧಾ ಲೋಲನೂ ಆಗಿದ್ದ. ಇಂಥಾ ಕೃಷ್ಣನಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಜಗತ್ತನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗತೊಡಗಿದಾಗಲೇ ಸಮಾಜ ತನ್ನ ಸಂಕುಚಿತ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಮಗ್ಗಲು ಬದಲಿಸಿದ್ದು. ಮೌಲಿಕವಾದ ಒಂದು ಕೃತಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಎಷ್ಟೆಲ್ಲ ಬಗೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಗೀತಗೋವಿಂದ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಉದಾಹರಣೆ. 12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಗಿಹೋದ […]

“ಅರಿಯುವವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿಯದು, ಅರಿವಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿದಿದೆ” ಅನ್ನುತ್ತದೆ ಕೇನೋಪನಿಷತ್ತು. ಅವಿಜ್ಞಾತಮ್ ವಿಜಾನತಾಂ, ವಿಜ್ಞಾತಮ್ ಅವಿಜಾನತಾಂ || ಕೇನೋಪನಿಷತ್ || “ಅರಿಯುವವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿಯದು, ಅರಿವಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಅದು ತಿಳಿದಿದೆ” ಇಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಎಂದರೆ ವಿಷಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವಂಥ ಅರಿವು ಎಂದು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹಾಗಾದರೆ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು ಹೇಗೆ? ಉಪನಿಷತ್ತು ಹೇಳುತ್ತದೆ; “ನಮ್ಮ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಎಲ್ಲ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವುದು ಆತ್ಮ. ಎಲ್ಲ ಮಾನಸಿಕ ಅಲೆಗಳನ್ನು ನೋಡಬಲ್ಲ, ಬೆಳಗುವ ಚೈತನ್ಯಶಕ್ತಿಯಾದ ಅದು, ಆ ಎಲ್ಲ ಚಿಂತನಾಲಹರಿಗಳಲ್ಲೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆ. […]

ನಮ್ಮ ವಿದ್ವತ್ತಿನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ನಮಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ವಾಂಸರಾದರೊಡನೆ ತುಲನೆ ಮಾಡಿದಾಗ ನಾವೆಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕವರು, ನಾವು ಓದುವುದು ಇನ್ನೂ ಇದೆ ಎನ್ನುವ ಅರಿವು ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಆ ಅರಿವು ಮುಂದಿನ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗುತ್ತದೆ : ಭರ್ತೃಹರಿ | ಬೆಳಗಿನ ಹೊಳಹು ಯದಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಜ್ಞೋsಹಂ ದ್ವಿಪ ಇವ ಮದಾಂಧಃ ಸಮಭವಂ – ತದಾ ಸರ್ವಜ್ಞೋsಸ್ಮೀತ್ಯ ಭವದಲಿಪ್ತಂ ಮಮ ಮನಃ | ಯದಾ ಕಿಂಚಿತ್ ಕಿಂಚಿತ್ ಬುಧ ಜನ ಸಕಾಶಾದವಗತಮ್ ತದಾ ಮೂರ್ಖೋಸ್ಮೀತಿ ಜ್ವರ ಇವ ಮದೋಂ ಮೇ ವ್ಯಪಗತಃ ||ನೀತಿಶತಕ || […]