ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿವಿತ್ತಂ ಸ ನರಃ ಕುಲೀನಃ ಸ ಪಂಡಿತಃ ಸ ಶ್ರುತವಾನ್ ಗುಣಜ್ಞಃ | ಸ ಏವ ವಕ್ತಾ ಸ ಚ ದರ್ಶನೀಯಃ ಸರ್ವೇಜನಾಃ ಕಾಂಚನ ಮಾಶ್ರಯಂತೇ ||ನೀತಿ ಶತಕ || ಅರ್ಥ: ಯಾರಲ್ಲಿ ಸಂಪತ್ತಿದಯೋ, ಅವನೇ ಸದ್ವಂಶ ಸಂಜಾತ. ಅವನೇ ಮಹಾ ಪಂಡಿತ. ಅವನೇ ಸಕಲ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದವ. ಅವನೇ ಗುಣವಂತ. ಅವನೇ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತುಗಾರ. ಅವನೇ ಸುರಸುಂದರಾಂಗ. ಎಲ್ಲಾ ಗುಣಗಳು ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ ಇರುತ್ತವೆ. (ವ್ಯಂಗ್ಯೋಕ್ತಿ) ತಾತ್ಪರ್ಯ: ಆಧುನಿಕ ಯುಗಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದಂತಹ ಸುಭಾಷಿತ ಇದು. […]
ಏತೇ ಸತ್ಪುರುಷಾಃ ಪತಾರ್ಥಘಟಕಾಃ ಸ್ವಾರ್ಥಾನ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಯೇ ಸಾಮಾನ್ಯಸ್ತುಪರಾರ್ಥಮುದ್ಯಮಭೃತಃ ಸ್ವಾರ್ಥಾವಿರೋಧೇನ ಯೇ | ತೇಮೀ ಮಾನುಷರಾಕ್ಷಸಾಃ ಪರಹಿತಂ ಸ್ವಾರ್ಥಾಯ ನಿಘ್ನಂತಿಯೇ ಯೇ ತು ಘ್ನಂತಿ ನಿರರ್ಥಕಂ ಪರಹಿತಂ ತೇ ಕೇ ನ ಜಾನೀಮಹೇ || ನೀತಿ ಶತಕ || ಅರ್ಥ : “ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವಿಧ. ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥವನ್ನು ಬದಿಗಿಟ್ಟು ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಹಿತವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಸತ್ಪುರುಷರು (ಉತ್ತಮರು). ತಮ್ಮ ಹಿತಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆ ಆಗದಂತೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಹಿತ ಸಾಧನೆ ಮಾಡುವ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರು (ಮಧ್ಯಮರು). ತಮ್ಮ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ […]
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಉಪನಿಷತ್ತು ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ವೇದದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ 108 ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳ ಹೆಸರನ್ನೂ ಅವು ಯಾವ ವೇದದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ… ವೇದಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾದ ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳನ್ನು ‘ವೇದಾಂತ’ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಉಪ(ಹತ್ತಿರ), ನಿ(ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ) ಮತ್ತು ಸತ್(ಕುಳಿತು) = ಉಪನಿಷತ್ ಎಂದಾಗಿದೆ. ಗುರುವಿನ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಎಂದು ಇದರ ಸರಳ ಅರ್ಥ. ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಕಠೋಪನಿಷತ್ ಮತ್ತು ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷತ್‍ಗಳ ಭಾಷ್ಯದಲ್ಲಿ ‘ಉಪನಿಷತ್’ ಎಂದರೆ ಆತ್ಮವಿದ್ಯೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಪದಕೋಶಗಳು “ಗೂಢ ತತ್ವಗಳನ್ನುಳ್ಳ” ಮತ್ತು “ರಹಸ್ಯವಾದ […]
ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವಂತೆ, ಕುರುಕುಲದ ವಂಶಾವಳಿ ಇಲ್ಲಿದೆ… ಶಂತನುವು ಗಂಗೆ ಭಾಗೀರಥಿಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾದನು. ಅವಳಲ್ಲಿ ದೇವವ್ರತನು ಜನಿಸಿದನು. ಅವನನ್ನು ಭೀಷ್ಮ ಎಂದು ಕರೆದರು. ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದದ್ಡನ್ನು ಮಾಡಲೋಸುಗ ಭೀಷ್ಮನು ತಾಯಿ ಸತ್ಯವತಿಯನ್ನು ಕರೆತಂದು ಅವನಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸಿದನು. ಅವಳನ್ನು ಗಂಧಕಾಲೀ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವಳು ಕನ್ಯೆಯಾಗಿರುವಾಗಲೇ ಪರಾಶರನಿಂದ ದ್ವೈಪಾಯನನಿಗೆ ಜನ್ಮವಿತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವಳು ಶಂತನುವಿನಿಂದ ಈರ್ವರು ಪುತ್ರರನ್ನು ಪಡೆದಳು: ಚಿತ್ರಾಂಗದ ಮತ್ತು ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯ. ಚಿತ್ರಾಂಗದನು ಯೌವನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗುವುದರೊಳಗೇ ಗಂಧರ್ವನೋರ್ವನಿಂದ ಹತನಾದನು. ನಂತರ ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯನು ರಾಜನಾದನು. ವಿಚಿತ್ರವೀರ್ಯನು ಕಾಶಿರಾಜ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯಳ ಪುತ್ರಿಯರೀರ್ವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದನು: […]
ಡಾ.ದ.ರಾ. ಬೇಂದ್ರೆ, ಅಧ್ಯಾತ್ಮದೆಡೆ ತೀವ್ರ ತುಡಿತವಿದ್ದ ಕವಿ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಅವರು ವರ ಕವಿ. ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಅನುಭಾವ ಪದ್ಯವನ್ನು ನಾವು ನೋಡಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿರುವ ‘ಗಾಯತ್ರೀ ಸೂಕ್ತ’, ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ರಚನೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಲಯದ ಬಸಿರ ಬಯಲಲ್ಲಿ ದೇವ-ಭವ ಬೀಜ ಬಿತ್ತಿದಾಕೆ ಮೂಕು ಮೊಗ್ಗೆ ಮುನ್ನೂಕಿ ಬಂಡಿನಲಿ ತಲೆಯನೆತ್ತಿದಾಕೆ ರಸವ ಮೀರಿ ತಾನಾರಿದಾತನಿಗೆ ಹೇಗೊ ರುಚಿಸಿದಾಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಪುರುಷನಾ ಅಕ್ಷಿಯಲ್ಲೆ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ರಚಿಸಿದಾಕೆ ಜಡದ ಪ್ರಾಣಗತಿ ಜಡಿದು ಮಿಡಿದು ಸ್ವರಮೇಳ ಕೋದಿದಾಕೆ ಕೋಟಿ ಚಿಕ್ಕೆ ಪುಟಕಿರುವ ಬಯಲ ಹೊತ್ತಿಗೆಯನೋದಿದಾಕೆ […]
ಛಾಂದೋಗ್ಯ ಉಪನಿಷತ್ ನಲ್ಲಿ ಬರುವ ‘ಉದ್ದಾಲಕ – ಶ್ವೇತ ಕೇತು’ ನಡುವಿನ ಸಂವಾದ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದೆ. ಭೌತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ಗೋಚರಿಸದ ಆತ್ಮವು ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದೂ. ಮತ್ತು ಆ ತ್ಮವು ನೀನೇ ಆಗಿರುವೆ (ತತ್ ತ್ವಮ್ ಅಸಿ) ಎಂದೂ ತಂದೆಯಾದ ಉದ್ಧಾಲಕ ಆರುಣಿ, ತನ್ನ ಮಗ ಶ್ವೇತಕೇತುವಿಗೆ ವಿವರಿಸುವ ಸಂಭಾಷಣೆ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಉದ್ದಾಲಕ ಆರುಣಿ : ಶ್ವೇತಕೇತು! ಕಿವಿಯಿಂದ ಕೇಳಲಾಗದ್ದನ್ನು ಯಾವುದರ ಮೂಲಕ ಕೇಳಬಹುದೋ, ಕಣ್ಣಿಂದ ನೋಡಲಾಗದ್ದನ್ನು ಯಾವುದರ ಮೂಲಕ ನೋಡಬಹುದೋ, ಅರಿವಿಗೆ ನಿಲುಕದ್ದನ್ನು ಯಾವುದರ ಮೂಲಕ […]
ಆಯುಷ್ಯವು ರಂಧ್ರ ಇರುವ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ (ಘಟಿಕಾ ಪಾತ್ರ) ತುಂಬಿದ ನೀರಿನಂತೆ ಕರಗುತ್ತಾ ಇರುತ್ತದೆ. ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಆಯುಷ್ಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ತಡೆ ಹಿಡಿಯಲಿಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿದ್ದೂ ನಾವು ನಮ್ಮ ಮೂರ್ಖತನದಿಂದ ಆಯಸ್ಸನ್ನೂ ಬದುಕನ್ನೂ ನಷ್ಟ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಆದಿತ್ಯಸ್ಯ ಗತಾಗತೈರಹರಹಃಸಂಕ್ಷಿಯತೇ ಜೀವಿತಂ ವ್ಯಾಪಾರೈರ್ಬಹುಕಾರ್ಯಭಾರಗುರುಭಿಃ ಕಾಲೋಪಿ ನಜ್ಞಾಯತೇ | ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜನ್ಮಜರಾವಿಪತ್ತಿಮರಣಂ ತ್ರಾಸಶ್ಚನೋತ್ಪದ್ಯತೇ ಪೀತ್ವಾ ಮೋಹಮಯೀಂ ಪ್ರಮಾದಮದಿರಾಮುನ್ಮತ್ತ ಭೂತಂ ಜಗತ್ || ವೈರಾಗ್ಯ ಶತಕ || ಅರ್ಥ: ಸೂರ್ಯನ ಉದಯಾಸ್ತಗಳಿಂದ ಕಳೆಯುವ ಕಾಲ ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಆಯುಸ್ಸನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆಸ್ತಿ-ಸಂಪತ್ತು, […]
ಯತ್ಪ್ರಜ್ಞಾನಮುತ ಚೇತೋ ಧೃತಿಶ್ಚ ಯಜ್ಜ್ಯೋತಿರಂತರಮೃತಂ ಪ್ರಜಾಸು| ಯಸ್ಮಾನ್ನ ಋತೇ ಕಿಂಚನ ಕರ್ಮ ಕ್ರಿಯತೇ ತನ್ಮೇ ಮನಃ ಶಿವಸಂಕಲ್ಪಮಸ್ತು|| ಅರ್ಥ: ಯಾವುದು ತಿಳುವಳಿಕೆಯೋ ಮತ್ತು ಆಲೋಚನೆಯ ಶಕ್ತಿಯೋ, ಯಾವುದು ದೃಢತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆಯೋ, ಯಾವುದು ಜನರೊಳಗೆ ಎಂದೂ ಅಳಿಯದ ಬೆಳಕಾಗಿರುವುದೋ, ಯಾವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಯಾರೂ ಯಾವ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಮಾಡಲಾರರೊ ಆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಮಂಗಳಕರವಾದ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಕೂಡಿರಲಿ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸದಾ ಸನ್ಮಂಗಳವನ್ನೆ ಬಯಸಲಿ. ಯೇ ಮೇ ಹೃದಯಂ ಯೇ ಚ ದೇವಾ ಯೇ ಅಂತರಿಕ್ಷಂ ಬಹುಧಾ ಕಲ್ಪಯಂತಿ| ಯೇ ಶ್ರೋತ್ರಂ […]
ಇಂದು (ಡಿ.29) ‘ದಾರ್ಶನಿಕ ಕವಿ’ ಕುವೆಂಪು (ಕೆ.ವಿ. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ) ಜನ್ಮದಿನ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕಾಣ್ಕೆಯನ್ನೂ ವೈಚಾರಿಕತೆಯನ್ನೂ ಬಿತ್ತಿದ ಮಹಾಚೇತನ ಕುವೆಂಪು, ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ, ಅರವಿಂದರು, ರಮಣ ಮಹರ್ಷಿ, ಪರಮಹಂಸ – ಶ್ರೀಮಾತೆ ಮೊದಲಾದ ಸಂತ – ಸಾಧಕರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ರೂಪಿಸಿದ ‘ವಿಶ್ವಮಾನವ ಸಂದೇಶ ‘ ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ… “ಮರ್ತ್ಯಜೀವನದ ತಾಟಸ್ಥ್ಯಮ೦ ಕಡೆಕಡೆದು ಶ್ರದ್ಧೆ ಸ೦ದೇಹಗಳನಿರದೆ ಹೊಡೆದೆಬ್ಬಿಸುವ, ಮೇಣ್ ಜನತೆ ಜನತೆಯೊಳ್ ಪಕ್ಷಪಕ್ಷ೦ಗಳ೦ ಕೆರಳಿಸುವ ಶತಶತ ಮತ೦ಗಳ೦ ತಾಮಲ್ಲಿ ರಾರಾಜಿಸಿದುವಗ್ನಿವರ್ಣದ ವೃಕ೦ಗಳೋಲ್, ಜೋಲ್ವ ಜಿಹ್ವೆಯೊಳತಿ ಭಯಾನಕ೦-!” […]
ನಮಗೆ ಭಗವದ್ಗೀತೆ ಗೊತ್ತು. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಂತೆಯೇ ಇನ್ನಿತರ ಕೆಲವು ತಿಳಿವಿನ ಗಣಿಗಳೂ ಇವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಗೀತೆಗಳ ಕಿರು ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ… ಅನು ಗೀತಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧಾನಂತರ ಪಾಂಡವರು ರಾಜ್ಯಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಬೋಧಿಸಿದ ಗೀತೆ ಇದು. ಉದ್ಧವ ಗೀತಾ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಉದ್ಧವ ಗೀತೆಯನ್ನು ಹಂಸ ಗೀತಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ತನ್ನ ಅವತಾರ ಲೀಲೆ ಮುಗಿಸಿ ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಮುನ್ನ ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿ ಉದ್ಧವನಿಗೆ ನೀಡುವ ಬೋಧನೆ […]
